Đa số người mắc ung thư vú phát hiện muộn

2 năm trước, bà Thanh thấy trong vú phải có một cục cứng, thỉnh thoảng lại đau nhưng không nói cho chồng con biết. Tuần trước, cục u này bị vỡ, bà được đưa đi mổ cấp cứu và được bác sĩ cho biết mình bị ung thư, đã di căn.

Theo ông Đài (70 tuổi) ở Thanh Chương, Nghệ An, chồng bà Thanh, sau phẫu thuật khối u được lấy ra to bằng chiếc chén. “Bà ấy lo nhà nghèo, lại thương chồng, thương con nên giấu biệt. Tôi cũng không để ý. Giờ nghe bác sĩ nói bệnh của bà ấy quá nặng rồi, không thể khỏi, tôi thấy khổ tâm quá”, người đàn ông nói.

Tiến sĩ Nguyễn Bá Đức, Viện trưởng viện nghiên cứu phòng chống ung thư, Bệnh viện K, cho biết, mỗi năm, viện điều trị cho khoảng 500 bệnh nhân ung thư vú, và thực tế, số người đang mắc bệnh này ở nước ta khá lớn, cứ 100.000 dân thì có khoảng 30 người bị, tức có khoảng 12.000 bệnh nhân mắc mỗi năm.

Theo bác sĩ Đức, điều đáng buồn là đa số bệnh nhân tìm đến điều trị khi đã ở giai đoạn muộn (khoảng 2/3 số người biết mình mắc bệnh khi đã ở giai đoạn 3-4) nên khả năng chữa khỏi hoàn toàn rất thấp.

Các bác sĩ cho biết, việc phát hiện sớm có ý nghĩa rất lớn trong điều trị ung thư vú. Nếu phát hiện ở giai đoạn đầu, cơ hội chữa khỏi bệnh lên tới hơn 80%, ở giai đoạn 2, tỉ lệ này sẽ là 60%, sang giai đoạn 3 khả năng khỏi hẳn thấp và đến giai đoạn 4 thì thường việc điều trị chỉ để kéo dài cuộc sống, giảm bớt các triệu chứng đau đớn chứ không chữa khỏi được nữa.

Nhiều trường hợp bệnh nhân đã có sẵn mầm bệnh nhưng chủ quan, không đi khám theo hướng dẫn của bác sĩ nên bệnh diễn biến nặng, dẫn đến điều trị muộn. Như trường hợp của chị Cao Thị Dần (48 tuuổi) ở Tiền Hải, Thái Bình chẳng hạn.

Từ cuối năm 2007, chị Dần sờ thấy một cục u cồm cộm bên vú trái của mình. Chị đến bệnh viện tỉnh khám thì biết mình bị u lành và được các bác sĩ mổ bóc tách sau đó ít lâu. Khi ra viện, chị được dặn dò 3 tháng sau phải quay trở lại khám để theo dõi tiếp. Thế nhưng, phần vì hoàn cảnh kinh tế khó khăn, phần vì chủ quan, chị không đi khám lại theo đúng hẹn dù thấy chỗ mổ có vẻ ngày càng cứng.

Đầu năm nay, thấy bên ngực đã mổ của mình có cục cứng to hơn cả trước phẫu thuật, chị mới đi khám thì được biết đã bị ung thư vú và phải chuyển lên bệnh viện trung ương phẫu thuật. Thứ ba tuần trước, chị được các bác sĩ viện K mổ cắt một bên vú và đang đợi kết quả xét nghiệm tế bào để chọn phương pháp điều trị thích hợp.

Tiến sĩ Nguyễn Bá Đức cho biết, ung thư vú là bệnh ung thư phổ biến ở phụ nữ Việt Nam, tuy nhiên rất nhiều người chủ quan với nó. Bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp nhưng nhiều chị em chưa ý thức được điều này và cũng không quan tâm đến việc tự “khám” cho mình.

Ông hướng dẫn cách phụ nữ tự phát hiện bệnh khá đơn giản: Mỗi lần sau sạch kinh hoặc cùng ngày mỗi tháng (nếu đã mãn kinh), chị em có thể làm như sau:

– Ở tư thế nằm: Nằm ngửa, để một gối đệm dưới vai phải. Dùng 3 ngón tay giữa tay trái để khám vú phải bằng cách ấn nhẹ, vừa và mạnh xuống theo vòng tròn, tránh không nhấc các ngón tay khỏi da. Di chuyển theo hình vòng tròn từ trên xuống dưới. Cảm nhận sự thay đổi của vú, sờ vùng trên và dưới xương đòn và trong vùng nách của bạn. Tương tự dùng tay phải khám cho vú trái.

– Khám trước gương: Đặt hai bàn tay ra sau đầu hoặc chống hai tay bên hông. Kiểm tra xem có bất thường nào ở cả hai bên vú: tiết dịch, sự co kéo, lõm da hoặc núm vú hoặc bất cứ sự thay đổi nào của bề mặt da. Bóp nhẹ núm vú xem có tiết dịch hay không.

– Khám trong lúc tắm: Giơ cánh tay phải, bàn tay phải ở phía sau gáy. Dùng các ngón tay khép lại của bàn tay trái sờ các phần của tuyến vú phải. Sờ nhẹ nhàng kỹ lưỡng để phát hiện khối u hoặc những thay đổi dưới da. Tiếp tục thực hiện như vậy với vú bên trái.

Bác sĩ khuyến cáo chị em nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám lại cẩn thận nếu thấy mình có một hoặc vài triệu chứng sau: Có một khối u, sưng hoặc một phần mô vú dày cộm. Vú bị sưng, ấm, bị đỏ hoặc bị sẫm màu lại. Thay đổi về kích thước hoặc hình dạng vú. Da ở vú bị lõm vào, loét hoặc nhăn nhúm. Ngứa, đau, tróc da trên núm vú. Núm vú bị tụt vào hay đột nhiên có chất tiết dịch, đặc biệt là dịch màu hồng. Có khối u, hạch vùng nách hoặc vùng trên xương đòn. Vú bị đau.

Cũng để hỗ trợ tốt cho các bệnh nhân, mới đây, Bệnh viện K vừa cho ra mắt Câu lạc bộ bệnh nhân ung thư vú. Đây là diễn đàn để các bệnh nhân, người nhà hoặc những người quan tâm đến bệnh này có thể cùng trao đổi tất cả các vấn đề liên quan như phòng, phát hiện, điều trị bệnh, cùng chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ, động viên nhau. Câu lạc bộ sẽ tổ chức họp mặt mỗi tháng một lần vào thứ bảy cuối cùng của tháng tại Bệnh viện.

Các giai đoạn của ung thư vú:

– Giai đoạn đầu: Không sờ thấy khối u tại vú, phát hiện nhờ tầm soát nhũ hoa hoặc xét nghiệm sinh thiết.

– Giai đoạn 1: Khối u tại vú có kích thước nhỏ hơn 2 cm và không phát hiện thấy hạch nách.

– Giai đoạn 2: Khối u nhỏ (2-5 cm), có hạch nách cùng bên di động

– Giai đoạn 3: Khối u lớn hơn 5 cm, hạch nách dính hoặc dính vào các tổ chức xung quanh.

– Giai đoạn 4: Khối u có bất kỳ kích thước nào, thường có hạch và lan đến các bộ phận khác của cơ thể như xương, phổi, gan, vú đối bên, não.

“Ung thư vú giai đoạn sớm” dùng để chỉ ung thư ở giai đoạn 0, 1 hoặc 2 theo phân loại trên.