Nội dung bài viết:
1. Điều trị nội tiết là gì?
2. Bệnh ung thư nào có thể điều trị nội tiết?
3. Điều trị nội tiết như thế nào?
4. Ưu điểm của điều trị nội tiết trong ung thư
5. Những điều cần biết thêm về điều trị nội tiết với ung thư vú
6. Những điều cần biết thêm về điều trị nội tiết với ung thư tiền liệt tuyến
1. Điều trị nội tiết là gì?
Điều trị nội tiết trong ung thư là phương pháp kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư bằng chất nội tiết (hoóc môn). Do tác dụng làm lui bệnh tốt, điều trị nội tiết được sử dụng phối hợp với các phương pháp khác như điều trị bằng phẫu thuật, điều trị bằng tia phóng xạ, điều trị bằng các thuốc hóa chất và điều trị bằng các thuốc điều trị đích.
Cơ chế tác dụng điều trị của chất nội tiết đối với các ung thư vẫn chưa được giải thích đầy đủ. Nói chung, điều trị nội tiết hiện nay được tiến hành theo các cách sau :
Loại bỏ các hóc môn trực tiếp kích thích khối u phát triển.
Ngăn chặn sự sản xuất hoặc tiết ra các yếu tố dinh dưỡng có tác dụng kích thích trực tiếp khối u phát triển. Các yếu tố này được tạo ra bởi chính tế bào ung thư, các tế bào ở ngay xung quanh, các tuyến nội tiết ở xa.
Sau khi được điều trị nội tiết, khối u có thể thoái lui hoặc bệnh nhân thấy giảm triệu chứng trong một thời gian. Sự phát triển trở lại của khối u là không tránh khỏi. Mặc dù sau đó khối u vẫn có thể đáp ứng với các biện pháp điều trị nội tiết khác nhưng cuối cùng khối u trở nên trơ với mọi liệu pháp nội tiết. Vì vậy các bác sĩ thường phải kết hợp phương pháp này với các phương pháp điều trị khác.
2. Bệnh ung thư nào có thể điều trị nội tiết?
Các bệnh ung thư được điều trị nội tiết hiện nay là:
Ung thư vú
Ung thư tuyến tiền liệt
Ung thư nội mạc tử cung
Ung thư máu
Và một số ung thư khác
3. Điều trị nội tiết như thế nào?
Điều trị nội tiết có thể theo cách dùng thuốc nội tiết, hoặc thuốc ức chế cơ thể sản sinh nội tiết hoặc cắt bỏ tuyến nội tiết.
Dùng thuốc nội tiết: Thuốc nội tiết được lựa chọn đối với mỗi loại bệnh ung thư không giống nhau. Chẳng hạn:
Ung thư máu, ung thư hạch bạch huyết: dùng thuốc nội tiết corticoid
Ung thư vú: dùng nội tiết tố nam Testosteron
Ung thư tuyến tiền liệt: dùng nội tiết tố nữ Oestradiol, Progesteron
Dùng thuốc ức chế nội tiết: cạnh tranh với thụ thể nội tiết của người bệnh tại tế bào ung thư: Tamoxiphen, Arimidex, Femara,… dùng cho ung thư vú
Cắt bỏ tuyến nội tiết: Cắt buồng trứng trong ung thư vú, cắt tinh hoàn trong ung thư tuyến tiền liệt.
4. Ưu điểm của điều trị nội tiết trong ung thư
Điều trị nội tiết có một số ưu điểm như: đơn giản, dễ thực hiện, giá thành không cao, tác dụng phụ thấp hoặc không đáng kể so với các phương pháp khác.
Nhiều khả năng điều trị: có tới 1/6 số trường hợp ung thư có thể điều trị bằng nội tiết. Với các tiến bộ về sinh học phân tử, các hiểu biết của chúng ta về cơ chế tác dụng của các hoóc môn lên khối u ngày càng được mở rộng, có thể tìm được các biện pháp can thiệp ngày càng có hiệu quả hơn.
5. Những điều cần biết thêm về điều trị nội tiết với ung thư vú
Các phương pháp điều trị nội tiết cổ điển cho ung thư vú bao gồm cắt bỏ buồng trứng ở các bệnh nhân chưa mãn kinh và dùng một dạng estrogen liều thấp (thường là DES) ở bệnh nhân đã mãn kinh. Các phương pháp này dẫn đến bệnh thoái giảm ở 60-70% bệnh nhân. Điều trị tái phát thường dùng các progestin, androgen hoặc glucocorticoid, thậm chí phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận và tuyến yên. Đáp ứng lần hai thấy đạt được ở 50% số bệnh nhân tái phát.
Gần đây, các thuốc đối kháng estrogen như Tamoxifen đã được sử dụng rộng rãi cho các bệnh nhân ung thư vú cả trước và sau mãn kinh trong khoảng thời gian 5 năm. Tỷ lệ đáp ứng so với các phương pháp điều trị trước không tăng nhưng giảm thiểu được độc tính và tránh được các phẫu thuật lớn với nhiều biến chứng. Đối với phụ nữ mắc ung thu vú đã mãn kinh, xu hướng hiện tại thường dùng các thuốc nhóm chặn men aromatase thay cho Tamoxifen hoặc dùng kế tiếp sau khoảng 2-3 năm dùng Tamoxifen. Một số nghiên cứu mới được công bố tiếp tục điều trị bằng AI (Aromatase Inhibitor) sau 5 năm dùng Tamoxifen vẫn có giá trị trong giảm tỷ lệ tái phát và tăng khả năng sống thêm cho người bệnh ung thư vú đã mãn kinh.
6. Những điều cần biết thêm về điều trị nội tiết với ung thư tiền liệt tuyến
Các androgen là các hoóc môn cần thiết cho sự phát triển ung thư tuyến tiền liệt. Các biện pháp điều trị nội tiết có mục đích là giảm nồng độ các androgen trong huyết thanh. Các kết quả điều trị cho thấy 80% bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt đã được cải thiện triệu chứng nhờ điều trị nội tiết. Điều trị nội tiết trong ung thư tuyến tiền liệt bao gồm cắt bỏ tinh hoàn, tuyến thượng thận và tuyến yên cũng như dùng các estrogen hoặc các chất kháng lạiandrogen. Gần đây các chất chủ vận tổng hợp GnRH đã được sử dụng kết hợp hoặc không kết hợp đồng thời với các chất kháng lại androgen.
Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn sẽ loại bỏ được 95% androgen lưu hành trong cơ thể. Kế tiếp, cắt bỏ tuyến thượng thận sẽ lấy bỏ thêm 5% còn lại cũng như các androgen yếu hơn khác, dẫn đến đáp ứng thêm ở một số bệnh nhân.
